Frontosa; Frontosa’da Akvaryum Şartları; Tanganyika gölünün her anlamda ağır başlı balığı.Gerek davranış şekli,gerekse vücut formu ile tam bir efendi durumunda.Türün kafa yapısı ile görselliğini ön plana çıkması,Zaire türleri ile renk varyasyonun göz alıcı çekiciliği ve göl içerisinde koylara göre tür dağılımında çeşitliği ,farklı görsellik sunuşları ile bir çok akvaristin akvaryumda görmek istediği cinslerin ilk sırasında yer almaktadır. Frontosa tür olarak oldukça geniş bir yelpazeye sahip.Genel olarak yaşadıkları koy isimleri ile anılırlar.Bugün Akvaristler arasında en yaygın olarak bakılan tür olarak Brundi’yi görmekteyiz.Ülkemize ilk giren tür olması ve zamanla yerli üretici ve akvaristlerin yavru alımlarından sonraki paylaşımları ile oldukça yaygınlaşmıştır. Frontosaların doğal ortam yaşantılarını anlatan makaleler dışında akvaryum ortamındaki yaşantılarını irdelemek ve gözlemlemek sanırım bizler için daha faydalı olacak.Çünkü bu zamanda akvaryumumuzda baktığımız balıkların çoğu yine akvaryum ortamında dünyaya gelmiş balıklar.Nadir olarak gölden yakalanıp akvaryumumuza gelen balıkların da bundan sonraki yaşantılarının akvaryumda olacağını düşünerek onların bu ortamlarda en rahat nasıl bir yaşam sürdürmeleri gerektiğinin incelenmesi en doğalı olacaktır.Genelde akvaryum ortamında yapılan yanlışlıklar balığın doğal ortamını yansıtması ile alakalı dekorlar ile oluyor.Balık doğal ortamını bilmediği,hiç görmediği bir yerin değil de doğduğu ortamın benimseyicisi konumunda oluyor.Frontosaların boylarının oldukça büyümesini göz önüne alırsak bakılacakları akvaryumların da büyük olması onların rahatlarının birinci şartı olmalı.Bir çok hobici Frontosam olsun da ne olursa olsun zihniyeti ile ufak akvaryumlarda bunları beslemeyi denemiştir.Bu hem balığa ,hem de kendisine eziyetten başka bir şey değildir.Frontosa akvaryumlarının boyutları,balığın rahatça yüzme alanı bulabileceği şekilde ölçülendirilmeli ve dekore edilmelidir.Yine yapılan yanlış yorumlardan birisi balığın hacim ile karşılaştırılması ama bu hacmin hangi ebatları içereceğinin gözden kaçırılmasıdır.400 lt gibi bir hacim gereksinimi olduğunu söylesek bile bu hacmin hangi ebatları kapsaması gerektiği çok ama çok ömenlidir.Dar ama yüksek bir hacim balığa hiçbir şey katmaz.Bunun karşıtı olarak uzun,geniş ve yüksekliğin azaldığı bir ölçüye bu hacmi yansıtmak en doğru akvaryum seçimi olacaktır.Benim kişisel görüşüm ve deneyimlerime göre hacim pay edildiğinde 140cm uzunluğun altındaki bir ölçüde Frontosa bakımı yapılmamasıdır.Genişliğin ve yüksekliğin de buna eş değer olarak hacme yansıtılması sonucunda en düşük akvaryumun 140cm.55cm.55 cm ölçülerinde olması ve bu ölçülerde bakılabilecek balık adediğin de 4 maksimum 5 olmasına özen göstermek balıkların rahatlığı,gelişimi ve üremesinde büyük kolaylık sağlayacaktır.Bu aşamalardan sonra balıkların oranını ve hiyerarşi konusunda sorun yaşamamak için boylarını iyi ayarlayarak seçmek gerekir.Frontosa’da erkek her zaman dişilerden biraz daha büyük olmalıdır.Balık seçimi yaparken buna dikkat edilmesi gerekir.Dişilerin arasında da yaş ve boy olarak fazla fark olmaması dişi hiyerarşisi açısından da önemlidir.Akvaryum ortamında en az 1erkek,3dişi şeklinde bakılmalarında fayda vardır.Erkek sayısının fazla olması hiyerarşide sorun çıkarır ve erkekler arasında kavga kaçınılmaz dereceye gelebilir.Bu kavgalar sonucunda ölümler meydana gelebilir. Frontosa akvaryumunda dikkat edilmesi gereken unsurlardan biri de kum ve dekordur.Kum olarak midye kırığı veya Argonit önerilebilir.Başta da belirttiğim gibi balığın doğadaki yaşantısını örnek olarak değil balığın akvaryum içindeki davranış şekillerine göre dekoru dizayn etmemiz gerekmektedir.Frontosa akvaryumda ürkek bir tavır sergiler.Dışarıdan akvaryumun yanına hangi bir hamle olduğunda kendisini saklama içgüdüsü ile hareket eder.Bu yüzden gerek dışarıdan gelecek etkiler,gerekse akvaryum içinde hiyerarşi sonucunda baskın olan balıktan kaçmak veya gizlenmesi amacı ile mağara ,tünel şeklinde dekorlar oluşturmak faydalı olacaktır.Bu mağara tipi yapıları üreme dönemlerinde de kullandıklarını çok rahat söyleyebilirim. Frontosa’da Beslenme; Frontosaların beslenmesinde özen göstermeniz onların ileride daha canlı renklere ve daha sağlıklı gelişim göstermelerine çanak tutacaktır. Protein ağırlıklı beslenmesi gereken ve çok sık yemleme yapmadan beslemeniz balıkların diyetlerine uygun olacaktır.Günde iki kez sabah ve akşam olmak üzere beslenmeleri ve bu iki öğün arasındaki süreyi aldıkları besinlerin öğütülmesi ile geçirmeleri metabolizmalarının düzgün çalışmasını sağlayacaktır.Bununla birlikte orta öğün olarak az miktarda bitkisel pul yem verilmesi de bağırsak sistemlerinin daha aktif olarak çalışmasına katkı sağlayacaktır.Balıklarınıza verebileceğiniz protein ağırlıklı suni yemlerin yanı sıra karides ve somon balığı takviyesi balıklarınızın iştahını daha da açacaktır. Yavru Frontosaların beslenmesinde ilk besleme Artemia ile yapılmalıdır.Keselerinden kurtulan yavruların sindirim sistemleri yeni oluştuğundan granül yem büyük gelecektir ve öğütülmesi zor olacaktır.Canlı Artemia’nın ufak olması ve protein açısından zenginliği sayesinde yavruların gelişimleri daha hızlı olacak ve daha sağlıklı bir süreç yaşayacaklardır.İlk aylarını dolduran yavrular Artemia’dan sonra kuru yeme yavaş yavaş geçiş yapabilirler.Az miktarda 0,5mm protein ağırlıklı yemler bir öğün verilebilir.Bu şekilde 3 aylık sürece kadar devam edilmelidir.Üç aydan sonra yem değişiklikleri ile balığın yem çeşitliliğine alıştırılması ileride bağışıklık sisteminin direncini artıracaktır. Frontosa’da Üreme; Akvaryum ortamında Frontosalar da üreme biraz sıkıntılı görünse de uygun şartlar sağlandığında belli bir periyodik tabloya giriyor.Cinsel olgunluğuna gelmiş bir dişinin yumurta dökme süreci Frontosa türlerine göre değişiklik gösterir.En çok beslenen türe göre Brundi’nin yumurta dökme süreci 50-60 gün arasında değişir.Nadir olarak 45 günde de yumurta döktüklerine rastlanır.Mpimbwe türlerinde de bu süre 70 güne kadar çıkmakta.Zaire varyantların da ise 75-90 gün arası yumurta dökme işlemi görülmekte. Frontosa dişileri genelde erkeğin yönlendirmesi ile yumurta dökerler.Yumurta dökecekleri alanı erkek tehlike oluşturabilecek unsurlardan temizler.Bu alan genelde bir oyuk,mağara tipi bir yapının içinde gerçekleşir.Bazı zamanlar da da açık alanda yumurta alımları yaşanabilir.Bu açık alanda yumurta alımları erkeğin tehlikeleri uzaklaştırma yeteneğiyle alakalıdır.Dişiye bu güveni veren erkek dişinin yanına yaklaşacak olan tehlikeli unsurları nöbet beklercesine uzaklaştırır.Yumurta alım bölgesine bir balık girmeye çalıştığında erkeğin sert darbesine maruz kalabilir.Akvaryum ortamında en güzel ortam bir küp şeklinde yapı olacaktır.İki balığında girebileceği büyüklükte bir küpte dişi ve erkek yakın temas halinde bulunmakta ve haliyle erkeğin döllemesi açık alana göre daha etkili olmakta.Dişi döktüğü yumurtayı ağzı ile toplar ve erkek bu sırada dölleme yapar.Dişi erkeğin bıraktığı spermleri ağzındaki yumurtalar ile temas ettirir.Bir nevi ağızda dölleme oluşur.Dişi çiftleşme işlemi bittikten sonra yumurtaları ağzında çevirmek sureti ile tüm yumurtaların döllenmesini sağlamaya çalışır.Yumurtalar dişi ağzında 28-30 gün süre zarfında tam olarak oluşur.Frontosa dişilerinin akvaryum ortamında yavruyu kendi bırakma süreçleri oldukça sıkıntılı geçer.Genel olarak geniş olan isteyen bir tür olduğundan kendisine müdahale edecek balık gördüğünde ağızdaki yumurtaları yutma veyahut atma vakalarına oldukça sık rastlanır.Bu yüzden akvaryum dizaynındaki mağara veya oyuk gibi saklanma alanlarını bu bu süreçte kullanırlar.Akvaryum ortamında yumurta tutma deneyimi kazanmaları oldukça uzun sürer.Olgunluğunu tamamlamış bir dişi ortalama olarak 60 günde bir yumurta alırsa ilk 3-4 denemenin hüsranla sonuçlanması bir çok akvaristi bıktırır.İki ayda bir yumurta alan dişinin 6-8 ay gibi bir sürede yumurtaya hakim olamaması dolayısı ile sabırlar tükenme noktasına gelebilir.Frontosanın bu huyu dolayısı ile oldukça fazla sabır gerektiren bir balık olması onu bu yüzden daha değerli ve özel kılar. Sonuç olarak baktığımızda tüm bu unsurlar birşeltiğinde Frontosa sabır gerektiren bir yapı ile karşımıza çıkıyor.Bu cinsi beslemek istiyorsanız önce kendinize bu sabrı gösterip gösteremeyeceğinizi sorun ve ona göre karar verin. Sağlıklı balıklar dilerim.